کارشناس رسمی دادگستری رشته گیاه پزشکی
همواره باید معیار هایی برای تعیین قیمت اجناس مختلف وجود داشته باشد. سموم کشاورزی نیز از این قاعد مستثنی نیستند. کارشناس رسمی دادگستری گیاه پزشکی وظیفه تعیین قیمت و نظارت بر قیمت سموم کشاورزی را بر عهده دارد. امرزه سموم کشاورزی در ابعاد گسترده ای مورد استفاده است. اگر بگوییم برای پرورش یک زمین یک هکتاری گوجه فرنگی در استان فارس بیش از 10 میلیون تومان از سموم کشاورزی و کود های شیمیایی استفاده می شود که این هزینه تقریبا یک سوم مخارجی است که برای کاشت، داشت و برداشت انجام می شود احتمالا به اهمیت این بحث بیشتر پی خواهید برد. البته این نکته نیز شایان ذکر است 35 درصد کل مخارج برای کشاورزانی است که بابت زمین اجاره بها می دهند. برای کشاورزانی که مستقل هستند این هزینه به بیش از 50 درصد هم می رسد.
استفاده از سموم کشاورزی یک امر تخصصی است اما در کشور ما کشاورزان بنا به تجربه ای که دارند از سموم استفاده می کنند. ورود کالاهای متنوع وارداتی که بخش زیادی از آنها بدون قیمت هستند، باعث سو استفاده از کشاورزان می شود و گاها کشاورزان نیز به دلیل به دلیل کیفیت پایین و قیمت بالای سموم و کود های شیمیایی اقدام به شکایت از فروشندگان می کنند. کارشناس دادگستری گیاه پزشکی وظیفه تعیین قیمت واقعی سموم برای حل این اختلافات را بر عهده دارد.
اما کارشناس رسمی گیاه پزشکی چه معیار هایی را برای تعیین قیمت سموم کشاورزی در نظر می گیرد؟ مهم ترین معیار برای ارزیابی قیمت، کیفیت محصولات هستند که کارشناس با تعیین آن، ارزش واقعی سموم را تعیین می کند و اقدام به قیمت گذاری کنند. اینکه سموم کشاورزی طی چه فرآیندی و چگونه تولید شده اند و همچنین چه هزینه ای برای تولیدشان شده است، راهکار جزئی تری برای تعیین قیمت است. امروزه برخی از سموم کشاورزی از جلبک ها و موادی تولید می شوند که قیمت آنها زیاد است و حتی دسترسی به آنها نیز مشکل است، بنابراین کارشناس گیاه پزشکی موارد این چنینی را به هموراه مورادی چون مقایسه با محصولا مشابه خارجی برای تعیین قیمت در نظر می گیرد.
سموم کشاورزی خارجی معمولا از قیمت بسیار بالایی دارند. برای مثال هیومیک اسید مایع یکی از کود های تقویتی برای تحریک ریشه گیاهان و همچنین جبران عناصری چون آهن در خاک مورد استفاده قرار می گیرد قیمت این محصول تولید داخل در سال زراعی 97 در ازای هر چهار لیتر نزدیک به صد هزار تومان بود در حالی که مشابه خارجی آن قیمتی حدود سیصد هزار تومان داشت.
بنابراین تعیین ارزش و قیمت واقعی سموم کشاورزی برای جلوگیری از افزایش هزینه های تولید کشاورزی و جلوگیری از سو استفاده از کشاورزان، حل اختلافات های میان کشاورزان و فروشندگان، تنظیم بازار کود و سموم کشاورزی، تعیین میزان کیفیت سموم و موارد اینچنینی اهمیت خاصی دارد.
برای مثال در نظر بگیرید که یک مزرعه گندم دچار بیماری های حاد قارچی شده است و کشاورزان اقدام به خرید سموم قارچ کش می کند. در صورتی که فرآیند قیمت گذاری به درستی انجام شده است؛ کشاورزان این اطمینان را پیدا می کنند که با خرید قارچ کش گران قیمت تر می تواند بیماری مزرعه گندم خود را درمان می کند اما در صورتی که این فرآیند به درستی انجام نشده باشد یک بی اعتمادی خاص نسبت به محصولات داخلی و شرکت های وارد کننده داخلی ایجاد می شود، که کشاورز را به خرید محصولات عمدتا قاچاق و بدون قیمت سوق می دهد.
کیفیت سموم کشاورزی امری بسیار مهم است. هر چه کیفیت سموم به استاندارد های جهانی نزدیک تر باشد، تاثیر نامطلوب آن به کشاورزی و محیط زیست نیز کمتر خواهد بود. کارشناس رسمی دادگستری گیاه پزشکی بر کیفیت سموم کشاورزی و کود های شیمیایی نظارت می کند تا علاوه بر جلوگیری از خسارت به طبیعت، به محصولات کشاورزی نیز خساری وارد نشود.
سموم مورد استفاده در بخش کشاورزی یا تولید داخل هستند و یا وارداتی اند. کارشناس دادگستری گیاه پزشکی بر هر دو شکل تولید و واردات نظارت می کند. سمومی که مشابه داخلی دارند معمولا از واردات آنها جلوگیری می شود. بنابراین با ارزیابی کیفیت سموم می توان در اقتصاد داخلی و کاهش واردات نیز نقش مهمی را ایفا کرد. محصولات داخلی به دلیل در دسترس بودن تولید کننده دارای ضمانت هستند و در صورتی که این سموم از کیفیت مناسبی برخوردار نباشند، با نظر کارشناس می توان جلوی تولید آن را گرفت و یا اجازه واردات اجناس خارجی را صادر کرد.
دلتامترین( Deltamethrin ) یکی از مهم ترین و پر استفاده ترین سموم دفع آفات نباتی به حساب می آید که عمدتا برای دفع شته، کنه و سن کابرد دارد. انواع مختلفی از این سم در بازار موجود است با قیمت های مختلفی عرضه می شود. قیمت های مختلف قاعدتا حاکی از کیفیت های متفاوتی است که این کیفیت توسط کارشناس بررسی می شود.
ارزیابی کیفیت سموم و کود های شیمیایی برای جلوگیری از آثار سوء بر گیاهان و جانداران نیز اهمیت دارد. معمولا اجناسی که دارای کیفیت مطلوبی نباشند روند رشد گیاهان را دچار اختلال می کنند و باعث از بین رفتن برخی از گونه های جانوری می شوند که مصداق بارز آسیب رسیدن به اقتصاد و محیط زیست کشور است.
کارشناس رسمی گیاه پزشکی با انجام آزمایش های تخصصی بر روی سموم و همچنین استفاده از آنها در یک محیط آزمایشی بر گیاهان به بررسی کیفیت سموم می پردازد. امروزه تکنولوژی اگر باعث آسیب رساندن به انسان و محیط زیست شده است اما از سوی دیگر زمینه پیشگیری و درمان را نیز فراهم کرده است. بنابراین یکی از عوامل مهم در تشخیص کیفیت سموم کشاورزی در دسترس بودن امکانات لازم برای انجام آزمایش ها و بررسی کود های شیمیایی و سموم کشاورزی است.
در بسیاری از مواقع ممکن است کشاورزان به کیفیت سموم خریداری شده اعتراض کنند. برای مثال در نظر بگیرید که کشاورزی هزینه زیادی برای خرید یک قارچ کش کرده است اما هیچ تاثیری بر روی بیماری گیاهان مزرعه اش نداشته است و یا حتی تاثیر منفی بر آن داشته است. در این صورت اقدام به شکایت از فروشنده می کند. کارشناس رسمی دادگستری گیاه پزشکی با بررسی محصول، بیماری و نوع سم به ارزیابی اصال و کیفیت سم می پردازد و در صورتی که سم از کیفیت مناسبی برخوردار نباشد زمینه برخورد با فروشنده و تولید کننده را فراهم می کنند.
بنابر این اگر بخواهیم یک جمع بندی کلی از مطالب فوق داشته باشیم باید بگوییم، ارزیابی کیفیت سموم کشاورزی از نظر کارشناس گیاه پزشکی به دلایل زیر اهمیت دارد: 1- جلوگیری از تولید و واردات سموم بی کیفیت 2- جلوگیری از آسیب رسیدن به گیاهان و جانداران 3- جایگزین کردن کالاهای با کیفیت داخلی به جای کالای مشابه خارجی 4- تلاش برای ارتقای کیفیت سموم کشاورزی با استفاده از تجربه و تکنولوژی های روز.
کشاورزی در عصر جدید پیوند تنگاتنگی با با اسفاده از سموم و کود های شیمایی متنوع پیدا کرده است. به صورتی که در حالت معمولی نمی توان پرورش محصولی را بدون استفاده از این سموم متصور شد. ارزشمند شدن محصولات ارگانیک در جهان نشان از استفاده بی رویه از سموم در بخش کشاورزی است. کارشناس رسمی دادگستری گیاه پزشکی وظیفه بررسی آثار سوء این سموم بر گیاهان و جانوران را بر عهده دارد.
استفاده بی رویه از سموم و کود های شیمیایی به یک بحران تبدیل زیست محیطی تبدیل شده است. از بین رفتن گونه های جانوری و آلودگی بافت گیاهان از مهم ترین معایب سموم و کودهای شیمیایی هستند. پسماند سموم کشاورزی معمولا به روش های مختلفی وارد آب ها می شوند، بنابر این آبزیان بیش از سایر جانداران در معرض خطر قرار دارند. جانوران دیگر نیز در صورتی که در معرض سمپاشی و یا پسماند قرار بگیرند و یا از گیاهان آلوده تغذیه کنند، دچار مسمومیت می شوند.
علف کش گلایفوزیت یکی از معروف ترین علف کش های دنیا به دحساب می آید، این علف کش غیر انتخابی است و معمولا همه گیاهان سبز را از بین می برد. کارشناس گیاه پزشکی هنگام تجویز این سم از مخلوط کردن آن با کود اوره برای تاثیر گذاری بیشتر تاکید دارد. اما این سم بسیار خطرناک است و اثرات مخربی بر گونه های جانوری و گیاهان کشاورزی که در معرض سمپاشی قرار دارند می گذارد. این علف کش باعث آلودگی خاک نیز می شود. امروزه در جهان توصیه به استفاده بیش از حد این سم نمی شود و حتی تردید هایی در خصوص استفاده از این سم قدرتمند و مخرب وجود دارد.
اما تاثیر بارز تر استفاده بی رویه از سموم و کود های کشاورزی بر گیاهان و خاک نمایان می شود. از آنجا که گیاهان به صورت مستقیم از کود های شیمیایی تغذیه می کنند، استفاده بیش از حد آن ها باعث ورود مواد بیش از حد مجاز به به گیاهان و محصولات آنها می شود و علائم بیماری در گیاهان و محصولات آنها گاهی به وضوح مشخص می شود. البته تنها گیاهان کشاورزی در معرض این خطر نیستند و سایرپوشش های گیاهی نیز احتمال آلوده شدن را دارند. بررسی تاثیر سموم بر آلودگی گیاهان و جانوران را کارشناس رسمی گیاه پزشکی بر عهده دارد.
کارشناس دادگستری گیاه پزشکی همچنین وظیفه بررسی تاثیر سوء این سموم بر جانوران را نیز بر عهده دارد. برای مثال فرض کنید در یک منطقه به دلیل استفاده نادرست از سموم کشاورزی و دفع نادرست پسماند آن به آبزیان روخانه ها آسیب وارد شده باشد. وظیفه ارزیابی این آسیب بر عهده کارشناس گیاه پزشکی است. در صورتی که در این حوزه نیز اختلافاتی بروز کند کارشناس رسمی دادگستری گیاه پزشکی صاحب صلاحیت است. برای نمونه به اختلاف زیر توجه کنید.
فرض کنید که در اثر استفاده نادرست از سموم کشاورزی یک واحد پرورش طیور دچار خسارت شده باشدو صاحب تولیدی اقدام به شکایت از خاطی کند. در این موارد کارشناس مذکور باید به بررسی آثار سموم به طیور بپردازد تا به روند حل اختلاف کمک کرده باشد.
و یا فرض کنید در اثر سمپاشی فردی مزرعه همسایه وی دچار آسیب شده باشد. مثلا از سموم دفع آفات نباتی استفاده می کرده است که به دلیل ناسازگاری با محصول همسایه خسارتی به آن وارد شده است. همسایه اقدام به شکایت از فرد خاطی می کند، در این صورت کارشناس باید با مراجعه به مزرعه و اطلاع از نوع سم به میزان خسارت دقیقی دست پیدا کند تا با توجه به قیمت محصول میزان خسارت نهایی مشخص شود.
به طور کلی چند نکته را در خصوص استفاده از سموم کشاورزی و کودهای شیمایی برای جلوگیری از مشکلات باید رعایت کرد. اول آنکه به توصیه گیاهپزشک مصرف شود. دوم آنکه به صورت بی رویه استفاده نشود و سوم آنکه در هنگام استفاده به دفع درست پسماند و همچنین شیوه سمپاشی صحیح دقت شود. بسیاری از اختلافاتی که در این حوزه بین کشاورزان اتفاق می افتند یا به دلیل سمپاشی غیر اصولی بوده است، مثلا سمپاشی کردن در باد باعث خسارت رساندن به مزرعه کسی شده و نیز مواردی می توان مثال زد که فردی عمدا اقدام به سمپاشی و آلوده کردن مزارع کشاورزی کرده است.
معرفی مشخصات ، صلاحیتهای
کارشناس رسمی دادگستری رشته گیاه پزشکی
• ارزیابی تاثیر سوء سموم بر موجودات گیاهی و جانوری
• بررسی و ارزیابی کیفیت سموم مورد استفاده درکشاورزی
• بررسی و قیمت گذاری سموم مورد استفاده درکشاورزی
• تشخیص و برآورد خسارت ناشی از مصرف سموم کشاورزی در مزارع و باغات میوه
• تشخیص سموم دفع آفات و بیماری های گیاهی
• برآورد میزان خسارت ناشی از آفات و بیماری های گیاهی در باغات و مزارع کشاورزی
تعاریفی که از پزشکی به عمل می‌آید درمورد جانداران و موجودات زنده بجز نباتات تعریفی است که در جهت درمان و مراقبت از بیماران یا انجام اعمال جراحی و تشخیص نوع بیماری‌ها و پیگیری و مراقبت ویژه جهت درمان بیماران صورت می گیرد اعم از انسان یا حیوان ، ولی اطلاق واژه پزشکی به گیاهان و نباتات موضوعی است که پس از پیشرفت علوم کشاورزی به وجود آمد ، علم کشاورزی به دلیل اینکه با همراهی و کمک کشاورزان آمده است تا جهت افزایش محصول و بهینه سازی محصول‌های آنها راهکار ارائه نماید ، ولی در ادامه روند این علم به این نتیجه رسیده‌اند که در برخی موارد استفاده از سموم یا استفاده روش‌های بهینه سازی و همچنین بهره گیری از علوم ژنتیک در مورد گیاهان می تواند آسیب‌های جدی تری را به محصولات وارد کند پس برای اینکه بتواند آسیب‌هایی که محصولات کشاورزی و باقی وارد می شود پیش بینی نموده و روند درمانی یا اصلاح و نباتات را ارائه نمایند رشته گیاه پزشکی به وجود آمد استفاده از سموم خاصی که برای تأثیرگذاری مضاعف استفاده می شود توسط رشته گیاه پزشکی تهیه و ارائه می شود البته براساس مطالعاتی که انجام می‌گیرد ، علت این امر این است در برخی مزارع بارها دیده شده استفاده از یک سمی که برای از بین بردن آفتی منجرب به از بین رفتن سایر جانداران یا حشراتی که تأثیر مثبت بر گیاهان دارند می شد و گیاه پزشکان ابتدا این مطالعه را انجام می دهند که در صورتی که از یک سمی برای از بین بردن یک حشره یا آفت استفاده می کنند ، تأثیرات آن مواد را بر محصولات گیاه یا درخت و همچنین سایر حشرات یا موجودات زنده‌ای که در آن اطراف زندگی می کنند و در این اکوسیستم وجوددارند را معین می کنند و اشتباهاتی که در این عرصه صورت می گیرد را کارشناسان رسمی دادگستری رشته گیاه پزشکی در آن مورد وارد عمل می شوند و نظریات کارشناسی را ارائه می کنند صلاحیت‌هایی که برای رشته گیاه پزشکی پیش‌بینی شده است. ارزیابی تاثیر سوء سموم بر موجودات گیاهی و جانوری است که دقیقاً به همین موضوع پرداختیم. بررسی و کیفیت سموم که در بطن بند قبل نیز پر اهمیت بود و تاثیر جانبی را در موردش صحبت کردیم بر همین صلاحیت مستتر است. پس از اینکه سموم متعددی در بازار ارائه شد استفاده از سم با کیفیت که تمامی مبانی علمی گیاه پزشکی را در برداشته باشد اهمیت پیدا کرد. به همین نسبت بررسی و قیمت‌گذاری این سموم در کشاورزی اهمیت ویژه‌ای دارد که صلاحیت این رشته است. تشخیص و برآورد خسارت ناشی از مصرف سموم کشاورزی در باغات میوه و مزارع و تشخیص سموم دفع آفات و بیماری‌های گاهی و بررسی خسارت ناشی از آفات و بیماری‌های گیاهی در باغات، مزارع کشاورزی کارشناسان گیاه پزشکی انجام می دهند چون دلیلش این است که در صورت استفاده از یک سم به شکل ناصحیح یا جایگزین یک سم و اگر در صورت عدم استفاده از یک سم معین شده توسط متخصص اگر آسیبی به مزارع و باغات وارد بیاید، آن آسیب تعیینش بر عهده این کارشناسان می باشد و تعیین میزان تقصیر و درصد تقصیر افرادی که موثر در این موضوع بوده اند نیز توسط کارشناسان رسمی این رشته شکل می گیرد.
دستمزد کارشناسان عضو مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده و کانون کارشناسان رسمی دادگستری بر اساس مصوبه حق‌الزحمه کارشناسی تحت عنوان تعرفه دستمزد کارشناسان رسمی دادگستری توسط قوه قضاییه تصویب و ابلاغ می گردد.
کارشناسان رسمی دادگستری
